De burgemeestersmoord

Nabij sluis XII, in Someren-eind staat sinds 1949 een gedenksteen. Deze steen herinnert voorbijgangers aan het lot van Piet Smulders en Willem Wijnen. Beiden waren burgemeester in oorlogstijd: Smulders van Someren en Wijnen van Asten. In de nacht van 14 op 15 augustus 1944, enkele weken voor de bevrijding van De Peel, werden zij door landwachters in Duitse dienst doodgeschoten. Dit tragische lot was het gevolg van hun actieve rol in het verzet. Het waren moedige mensen, het is belangrijk om daarbij stil te staan. Letterlijk stil staan bij de prijs voor de vrijheid.

Dit verhaal inspireerde vrijwilligers van het Wehrmachtshuisje. Ze zochten een manier om de oorlogsverhalen in beeld te brengen in de vorm van een speelfilm. Het resultaat daarvan is ‘De Burgemeestersmoord’, een film die eerst alleen in de regio te zien was, maar nu zelfs tot in Amsterdam in de bioscoop draait. De film draait om de vraag wat de prijs voor vrijheid was in 1944.

Ook in Deurne is de film vertoond. Er waren een aantal extra voorstellingen nodig voordat ik een kaartje wist te bemachtigen. Uiteindelijk kon ik samen met een volle zaal met andere belangstellenden de productie zien. Dat toont maar aan dat dit project in een grote behoefte voorziet, om 80 jaar na dato stil te staan bij dit verhaal over moed en gemeenschapszin.

De ongemakkelijke vraag die deze film ook oproept is: hoeveel moed zou je zelf in zo’n situatie kunnen opbrengen? Als burgemeester, als inwoner, als ambtenaar? En: kun je daar wel een echt antwoord op geven in de relatief veilige Peel van vandaag de dag? Ik denk het niet, en hoop oprecht dat de situatie waarin Willem Wijnen en Piet Smulders hun moeilijke keuzes moesten maken zich nooit meer in die vorm voordoet.